Thuyết nguyên tử của Đêmôcrit

Đêmôcrit (460-370TCN) là đại biểu xuất sắc của CNDV chất phác. Thuyết nguyên tử không do

Đêmôcrit khởi xướng, người khởi xướng là thầy của Đêmôcrit – Lasit. Tuy nhiên, Đêmôcrit là người có

công lao rất lớn khi tổng hợp, hoàn thiện thuyết.

Thuyết nguyên tử của Đêmôcrit gồm những nội dung chính sau:

- Mọi sự vật, hiện tượng đều có thể phân chia được. Tuy nhiên, quá trình phân chia này đến một lúc

nào đó sẽ phải gặp những hạt vật chất không thể phân chia, đó chính là nguyên tử. Nguyên tử có các đặc

trưng:

+ Đây là những hạt vật chất nhỏ nhất.

+ Đặc, không chứa khoảng trống nào ở bên trong, cho nên không thể phân chia tiếp.

+ Các nguyên tử không khác nhau về chất, tức là không có màu, không mùi, không vị, không âm thanh.

+ Các nguyên tử chỉ khác nhau về hình dạng, trật tự và tư thế. Tuy có nhiều hình thức nguyên tử khác

nhau, nhưng theo Đêmôcrit, chỉ có 4 dạng chính. Những nguyên tử giống nhau này kết hợp với nhau tạo

thành 4 yếu tố nguyên tử đầu tiên: đất, nước, lửa và không khí. Từ đó, tạo nên các sự vật, hiện tượng còn

Các nguyên tử có đặc tính luôn luôn vận động. Điều kiện cho sự vận động là khoảng trống giữa chúng,

tức là không gian. Các nguyên tử thông qua vận động để kết hợp hoặc tách rời nhau. Nhờ đó, các sự vật

được hình thành hoặc hủy diệt.

Những phán đoán trên đây về nguyên tử tuy còn nhiều điểm hạn chế (hạt vật chất nhỏ nhất, không

thể phân chia được), nhưng nó đã khẳng định bản chất của thế giới là vật chất, vũ trụ là vô cùng, vô tận.

Hơn nữa, mặc dù Đêmôcrít chưa giải thích được nguyên nhân của vận động, nhưng ông đã gắn liền vận

động với nguyên tử, và nó cũng vô cùng, vô tận như nguyên tử. Đó là một đóng góp hết sức quan trọng

đối với sự phát triển của khoa học tự nhiên và triết học duy vật. Chính vì quan niệm duy vật và vô thần ấy,

ông đã bị tầng lớp thống trị coi là phủ nhận thần linh và trục xuất ông khỏi quê hương.